Πραγματισμός και οικονομική κρίση

 

Αντώνη Α. Αντωνίου, Ελληνική Γνώμη Düsseldorf, 15 Ιουλίου 2012

Η νέα ελληνική κυβέρνηση, έχει αληθινά, δύσκολο έργο. Το τραπεζικό σύστημα, τα ασφαλιστικά ταμεία και τα δημόσια οικονομικά, είναι σε άθλια κατάσταση. Ο ιδιωτικός τομέας έχει υποστεί αλλεπάλληλα ισχυρά χτυπήματα και πλέον δείχνει σημάδια πλήρους αποδιοργάνωσης.

Το δυσκολότερο απ’ όλα είναι να τροποποιηθεί η πολιτική συμπεριφορά. Πρέπει να πάψουμε να βαυκαλιζόμαστε με ελάχιστο πραγματισμό και έρμαια των εμμονών μας. Σε μια χώρα που τρίζει συθέμελα ένας σημαντικός αριθμός πολιτικών δεν δείχνει να προβληματίζεται και να έχει την παραμικρή αμφιβολία. Πολλές φορές η πολιτική ηγεσία, αυτονομημένη από τον τρόπο διαβίωσης της πλειοψηφίας των Ελλήνων, αφού απολαμβάνει ειδικών προνομίων, δεν δείχνει να έχει μια υγιή σχέση ανάδρασης με τα ερεθίσματα, που τους δίνει η ελληνική κοινωνία. Οι μόνοι σίγουροι Έλληνες, φαίνεται να βρίσκονται στα κομματικά επιτελεία.

Στους υπόλοιπους, που δεν πείθονται, αναπτύσσονται έντονα αρνητικοί προβληματισμοί και βέβαια χάρη στην ευπιστία μας και το χαμηλό επίπεδο κριτικής σκέψης πολλών είμαστε επιρρεπείς σε επιπόλαιες και εύκολες λύσεις. Η ευπιστία, οδηγεί και στην υιοθέτηση αστικών μύθων με μαγικές λύσεις. Περιμένουν αρκετοί τον από μηχανής Θεό, ο οποίος θα μας σώσει από τα προβλήματα, που μας πνίγουν. Ευχής έργο θα ήταν να πάψουμε να είμαστε εγκλωβισμένοι σε στενά κομματικές λογικές, που κονταροχτυπιούνται με την πραγματικότητα και να κατασκευάζουμε εύκολα εχθρούς. Αντί να σκεφτούμε αντικειμενικά, πολύπλευρα και σε βάθος τα προβλήματα μας στα διάφορα ιντερνετικά site, οι “διάλογοι”, όπως κατ’ ευφημισμό αποκαλούμε στην Ελλάδα τους διπλούς ή πολλαπλούς μονόλογους, είναι γεμάτοι βρισιές, υπονοούμενα και απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς.

Πνιγμένοι στην αυταρέσκειά μας, δεν μπορούμε να δούμε αντικειμενικά τα λάθη μας και από το υπερτροφικό μας εγώ πέφτουμε στην αντίθετη πλευρά, στην κατάθλιψη. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη σκληρή πραγματικότητα, που λέει ότι δεν παίζουμε σωστά το ρόλο μας σαν πολίτες. Πολλές φορές στέλνουμε στη Βουλή ανθρώπους εντελώς ακατάλληλους για τον ρόλο τους, γιατί έτσι νομίζουμε ότι επιτάσσει το προσωπικό μας συμφέρον. Στη συνέχεια όμως, αντί να διορθώσουμε της στάση μας και επιτέλους να κινηθούμε σαν υπεύθυνοι πολίτες, θεωρούμε ότι φταίει η δημοκρατία, οι ελευθερίες και όλοι οι άλλοι, εκτός από εμάς.  Δείχνουμε να αγνοούμε, ότι όλες οι χώρες με δημοκρατική παράδοση δεν αντιμετώπισαν τα οξύτατα δημοσιονομικά προβλήματα, που εμφάνισαν χώρες στις οποίες κυριάρχησαν δικτατορίες στην μεταπολεμική τους ιστορία. Χώρες, που υπέφεραν από τα δικτατορικά τους καθεστώτα όπως, η Χιλή, η  Αργεντινή, η Ισπανία, η Πορτογαλία και βέβαια η Ελλάδα.

Αντί να εγκαταστήσουμε απαρέγκλιτα μεθόδους αξιοκρατίας και πολλαπλών ελέγχων στο ελληνικό δημόσιο και να  δημιουργήσουμε εθνικά επιστημονικά επιτελεία διαχείρισης των δημοσιονομικών, αλλά και των λοιπών μας προβλημάτων αρκεστήκαμε στα κομματικά επιτελεία. Δυστυχώς τα επιτελεία  των υπουργών έχουν εκπέσει σε μηχανισμούς αποκατάστασης ημετέρων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο νόμος για τους συμβούλους του πρωθυπουργού που προβλέπει συμβούλους πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

Τι μπορεί να συμβουλέψει ένα κομματικό στέλεχος που έχει τελειώσει μερικές τάξεις του δημοτικού έναν πρωθυπουργό ή έναν υπουργό;  Οι νεοφιλελεύθεροι, βέβαια, εδραζόμενοι στην απέχθεια που δημιουργεί αυτή η ασυδοσία, υποτιμούν γενικά τον ρόλο του κράτους και περιμένουν με χαρά τα πογκρόμ κατά των δημοσίων υπαλλήλων. Δεν αναφέρουν βέβαια, ότι οι αμοιβές των υπαλλήλων ανακυκλώνονται συνήθως στην Ελλάδα και τονώνουν την ενεργό ζήτηση, ενώ μεγάλο μέρος των ομολόγων κατέχεται από ομολογιούχους του εξωτερικού και με κάθε πληρωμή τους πολύτιμο χρήμα χάνεται από τη χώρα. Επίσης δεν αναφέρουν, ότι αν γίνουν απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων θα ενισχυθεί με μεγάλη ταχύτητα και σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό ακόμη και από σήμερα, ο δείκτης της ανεργίας.

Οι πολιτικοί μας βέβαια, κατάφεραν με την υπογραφή τους να δεχτούν την εξίσωση των μετατάξεων με τις προσλήψεις. Έτσι ακόμη και  υπηρεσίες καίριες για τα δημόσια έσοδα, έχουν τεράστιες ελλείψεις προσωπικού, ενώ σε άλλες υπηρεσίες σημαντικός αριθμός προσωπικού περισσεύει. Ενώ λοιπόν, το κυρίως πρόβλημά μας είναι η μη ύπαρξη αποτελεσματικού κράτους και η υποβάθμισή του από τις κυρίαρχες κομματικές ηγεσίες, εμείς δεν επικεντρωνόμαστε στη δημιουργία και ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού κράτους. Έτσι δεν εκφράζεται ισχυρή κοινωνική συσπείρωση γύρω από  την επιβολή του νόμου η οποία θα μας έλυνε πολλαπλά προβλήματα, από την διαφθορά των πολιτικών μέχρι την εγκληματικότητα.

Υπάρχει άλλο τόσο διψασμένο για κάθε δουλειά τμήμα του εργατικού δυναμικού από τους μετανάστες; Πού είναι ένα σχέδιο αξιοποίησης των μεταναστών υπέρ της εθνικής οικονομίας; Λες και δεν γνωρίζουμε, ότι το μεταπολεμικό γερμανικό οικονομικό θαύμα οφείλεται στους μετανάστες,  νομίζουμε, ότι για την εγκληματικότητα φταίνε οι μετανάστες και όχι, κυρίως, το αναποτελεσματικό μας κράτος.  Μάλιστα ενώ η εγκληματικότητα οργιάζει και πάνοπλοι ληστές με  καλάσνικοφ αλωνίζουν την Αθήνα τέθηκε προεκλογικά θέμα επιστροφής του αστυνομικού της γειτονιάς! Τι να κάνει ο αστυνομικός της γειτονιάς μπροστά στους οπλισμένους με καλάσνικοφ ληστές;

Με μια τέτοια κατάσταση στα επιτελεία του κράτους δεν είναι παράξενο το ότι δεν έχουμε αντιμετωπίσει βασικές πλευρές του δημοσιονομικού μας προβλήματος αντίθετα με μέτρα που πήραμε επιβαρύναμε σημαντικά την δημοσιονομική μας κατάσταση και τους σχετικούς δείκτες. Παραδείγματος χάριν η συνεχιζόμενη αύξηση των συνταξιούχων που χειροτερεύει την εικόνα του δείκτη χρέος ανά εργαζόμενο. Ενώ βασικές παράμετροι αντιμετώπισής της δημοσιονομικής κρίσης δεν έχουν τεθεί καν, οι τηλεοπτικές και ιντερνετικές αερολογίες αναμεταδίδονται και αναπαράγονται σε χιλιάδες εκδοχές ατελείωτων επιφανειακών συζητήσεων.

Ας αναφερθώ συγκεκριμένα: Ακούμε συνέχεια, ότι η μείωση των δημοσίων δαπανών προκαλεί ύφεση, γιατί μειώνει την ενεργό ζήτηση στο εσωτερικό της χώρας. Αυτή είναι η αλήθεια, αλλά όχι όλη. Ένα τμήμα των δαπανών του κράτους κατευθύνεται στο εξωτερικό. Αφού καταγραφεί η χρησιμότητά τους, οι περισσότερες από τις δαπάνες αυτές θα έπρεπε να τύχουν μηδενισμού ή ειδικής πολιτικής ισχυρών μειώσεων. Παραδείγματος χάριν, δεν έχει ασχοληθεί κανένας με τη σοβαρή μείωση δαπανών του υπουργείου Εξωτερικών, που κατευθύνονται στο εξωτερικό, όπως π.χ. ενοίκια πρεσβειών, ώστε να υπάρξει μείωση δαπανών χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στην ύφεση. Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής μείωσης των δαπανών θα μπορούσε να επιδιωχθεί συνεργασία με την Κύπρο, στην οικονομία της οποίας σημειωτέον ότι φέραμε ένα καίριο χτύπημα με το PSI, ώστε να υπάρξει σε μεγάλο αριθμό διπλωματικών αποστολών συστέγαση ή και κοινή εκπροσώπηση των δύο χωρών. Θα προσφέραμε έτσι βοήθεια στην Κύπρο, βοήθεια στα δημόσια οικονομικά μας και δεν θα είχαμε υφεσιακά αποτελέσματα. Επί πλέον με μια σωστή οργάνωση αυτής της διαδικασίας συνεργασίας εκτός από την εξοικονόμηση χρημάτων θα μπορούσε να αναβαθμιστούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες στους ομογενείς.

Το ανωτέρω θέμα, ενώ έχει μεγάλες προοπτικές εξοικονόμησης δαπανών, δεν έχει τεθεί καν. Αντίθετα βέβαια, στα πλαίσια της λογικής των κομματικών αντιπαραθέσεων, έχει συζητηθεί επανειλημμένα και χωρίς αποτέλεσμα η αποστολή στο Αφγανιστάν. Πάντως, η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας θα επέτρεπε σήμερα την αποχώρηση τής ελληνικής αποστολής μικρό διάστημα, πριν αποχωρήσουν άλλες αποστολές.

Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει λοιπόν να αναπτύξει μια άλλη σχέση με τα επιτελικά της όργανα και να επιδείξει δημιουργικότητα συνέπεια και πραγματισμό στην αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης.