Πραγματισμός και οικονομική ανάπτυξη

Αντώνη Α. Αντωνίου, στην εφημερίδα ''Ελευθεροτυπία'', 8 Ιουλίου 2010.

Οι νέες υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης και η ανησυχητική εκτίμηση του ΚΕΠΕ για την πορεία του ΑΕΠ, θα έπρεπε να μας προβληματίσουν σοβαρά.

Παρ' όλα αυτά γεμάτοι αυτοπεποίθηση οδηγούμαστε με καθοδικό στροβιλισμό στη δίνη της δημοσιονομικής μας κρίσης.

Ο χειρισμός του δημόσιου χρέους βαρύνει ιδιαιτέρως την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά και η σημερινή δεν υπήρξε ιδιαίτερα επιτυχής σε μερικές σημαντικές ενέργειες. Εκτός από τα γνωστά προβλήματα με τις «ατυχείς» δηλώσεις, σοβαρό ρόλο έπαιξαν οι χειρισμοί γύρω από τα δημόσια έσοδα.

Απρόθυμοι εφοριακοί

Οταν ανέλαβε η νέα κυβέρνηση, βρήκε διευθυντές εφοριών που είχαν τοποθετηθεί σε μεγάλο βαθμό με κομματικά κριτήρια. Αρκετοί απ'αυτούς παρουσίαζαν απαράδεκτα χαμηλές αποδόσεις. Ο υπουργός Οικονομικών, αντί να τους αντικαταστήσει άμεσα, αφού είναι προφανές για τα ελληνικά δεδομένα ότι διευθυντές που δεν απέδωσαν για το κόμμα που τους τοποθέτησε δεν θα απέδιδαν για τη νέα κυβέρνηση, τους διατήρησε για πολλούς μήνες, χάνοντας έτσι μια σημαντική ευκαιρία αύξησης των εσόδων σε μια κρίσιμη περίοδο για τη χώρα. Μια περίοδο, κατά την οποία η κατανάλωση δεν είχε μειωθεί όσο σήμερα. Παρακολουθούσαμε σε καιρό οξείας δημοσιονομικής κρίσης την αδράνεια του υπουργείου με δικαιολογία την επιδιωκόμενη χρονοβόρα αξιοκρατία, ενώ με διαφορά λίγων ημερών η υπουργός Υγείας προέβαινε σε διορισμούς διοικητών νοσοκομείων που δεν άντεχαν σε κανένα κριτήριο αξιοκρατίας.

Αλλες ενέργειες, επίσης, θα μπορούσαν να επιφέρουν σημαντική αύξηση των δημόσιων εσόδων και αγνοήθηκαν εντελώς. Η σημαντικότερη από αυτές θα ήταν η απρόσκοπτη απονομή φορολογικής δικαιοσύνης, με άμεση προτεραιότητα των υποθέσεων που ενέχουν φορολογικές υποχρεώσεις. Μια νομοθετική ρύθμιση θα μπορούσε να επικαλείται τις κατεπείγουσες ανάγκες του Δημοσίου και να επιβάλλει την κατά προτεραιότητα επίλυση των φορολογικών υποθέσεων, αλλά και των υποθέσεων κατάχρησης δημόσιου χρήματος.

Ο πραγματισμός στις σημερινές συνθήκες επιβάλλει την εξεύρεση λύσεων για ταχεία και δυναμική οικονομική ανάπτυξη. Κάθε καθυστέρηση σ' αυτόν τον τομέα κάνει δυσκολότερη την έξοδο από το τέλμα. Τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας μας οδηγούν στην άποψη ότι είναι σχεδόν αδύνατο να επιτευχθεί σημαντική εισροή διεθνών επενδύσεων και μάλιστα βραχυχρόνια, όση εργατικότητα και δυναμισμό και να επιδείξει ο πρωθυπουργός ή οι υπουργοί. Η μόνη λύση είναι η προσανατολισμένη δέσμη μέτρων σε δύο τομείς, οι οποίοι συγκεντρώνουν δυνατότητες γρήγορης απόδοσης και αλυσιδωτών θετικών αντιδράσεων.

Οπρώτος από αυτούς τους τομείς είναι ο τουρισμός. Μια μεγάλη αύξηση του τουριστικού ρεύματος είναι η προσφορότερη από τις διεξόδους που μπορεί να επαναφέρουν τα δημόσια οικονομικά αλλά και την οικονομία της χώρας, γενικότερα, σε αναπτυξιακή τροχιά. Μια στοχευμένη δέσμη μέτρων και μια δυναμική τουριστική πολιτική θα ήταν δυνατό να προσελκύσουν μεγάλο αριθμό τουριστών και να επιφέρουν μια δυναμική οικονομική ανάπτυξη, η οποία μπορεί να απορροφήσει σε μεγάλο βαθμό και την ανεργία. Δυστυχώς, ενώ άλλοι πολιτικοί φορείς έχουν σαφή αντίληψη για τον ρόλο που μπορεί να παίξει ο τουρισμός και ενεργούν ανάλογα, με αρνητικά αποτελέσματα για τη χώρα, η κυβέρνηση δεν φαίνεται να είναι επικεντρωμένη με καθαρότητα και δυναμισμό στην επιδίωξη του στόχου της τουριστικής ανάπτυξης.

Ο άλλος τομέας που μπορεί να ενισχύσει δυναμικά και σε σύντομο χρονικό διάστημα την οικονομική ανάπτυξη, είναι η εξόρυξη πολύτιμων μετάλλων. Δεν πρόκειται, βέβαια, για έναν τομέα ο οποίος μπορεί να αποδώσει όσο ο τουρισμός, αλλά μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση των οικονομικών μεγεθών. Οι εθνικής σημασίας επενδύσεις επιβάλλεται να εγκρίνονται σε κεντρικό επίπεδο. Είναι απαραίτητο, επίσης, να προσεχθούν και να μετριαστούν οι οικολογικές επιβαρύνσεις τις οποίες θα δημιουργήσουν οι ανωτέρω επενδύσεις. Για να δοθεί μια ώθηση σ' αυτόν τον τομέα θα πρέπει να ξεπεραστούν και οι όποιες αναστολές που έχουν οι τοπικές κοινωνίες και τα οικολογικά κινήματα.

Η χειρότερη λύση είναι να τεθούν στη ζυγαριά των προτεραιοτήτων οι ψήφοι των οικολόγων και να επικρατήσει η συνηθισμένη μικροκομματική λογική. Ορθότερη θα ήταν μια συνολικότερη λογική αντιμετώπισης των οικολογικών προβλημάτων, αφού αν πέσουμε σε βαθιά ύφεση και συνεχιστεί η μείωση αμοιβών και εισοδημάτων δεν θα είμαστε ικανοί να ασκήσουμε μια οικολογικά ευαίσθητη πολιτική. Η πραγματικότητα μας διδάσκει ότι το οικολογικό κίνημα αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στις βιομηχανικές κοινωνίες, γεγονός το οποίο δεν είναι άσχετο από τη μεταβλητή του εισοδήματος. Θα ήταν προτιμότερο να μετριάσουμε εκτός των μισθών και τις οικολογικές μας ευαισθησίες και να επιτρέψουμε τώρα την πραγματοποίηση επενδύσεων σε εξόρυξη πολύτιμων μετάλλων, γιατί αλλιώς θα αναγκαστούμε αργότερα, σε πολύ χειρότερες συνθήκες, να προβούμε σε πολύ μεγαλύτερες υποχωρήσεις με πολύ λιγότερα ανταλλάγματα.

Είναι επιτακτική ανάγκη να δοθεί αποφασιστική ανοδική ώθηση στην ελληνική οικονομία και να επιδιωχθεί με πρόγραμμα, πραγματισμό και χωρίς εμμονές να εφαρμοστούν οι δέσμες εκείνων των μέτρων που θα ενισχύσουν την οικονομική ανάπτυξη και θα αποτελέσουν την ασπίδα διατήρησης θέσεων εργασίας, αμοιβών και εισοδημάτων, τα οποία απειλεί η δημοσιονομική μας κρίση όσο σε καμία άλλη περίοδο της μεταπολεμικής μας ιστορίας. Πρόκειται για τη μοναδική διέξοδο των εγκλωβισμένων και όλο και πιο θλιμμένων Ελλήνων. Καμία γεωργική παραγωγή, βιολογική ή κλασική, δεν μπορεί να δημιουργήσει τα απαραίτητα έσοδα για την εξυπηρέτηση του τεράστιου δημόσιου χρέους.